Επ' ευκαιρία της πρόσφατης καλοκαιρινής συνάντησης του συμμαθητή μας Γιάννη Καλογείτονα με τον Αντώνη και τη Ζωή Τυμπανίδη στη μαγευτική Θάσο, ο Αντώνης είχε την καλοσύνη να μας στείλει ένα σχετικό κείμενο του Κ.Χιόνη Ιστορικού και Φιλόλογου, το οποίο ευχαρίστως δημοσιεύουμε.
 |
| Αρχαίο Θέατρο (5ος αι. π.Χ) |
 |
| Ακρόπολη |
Η ιστορία της Θάσου χάνεται στα βάθη των προϊστορικών
χρόνων. Ο πανάρχαιος πολιτισμός της, όμως, αναδύεται σήμερα απ`τα ευρήματα που
φέρνει κάθε τόσο η αρχαιολογική σκαπάνη και απ` τις σκόρπιες μαρτυρίες που
υπάρχουν σε κείμενα αρχαίων ιστορικών και γεωγράφων. Τα πλούσια μεταλλεία της
προσείλκυσαν πολύ νωρίς την προσοχή των Φοινίκων, που ήλθαν να ιδρύσουν
εμπορικούς σταθμούς εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων του χρυσού και του αργύρου
της.Τα Αίνυρα και Κοίνυρα είναι τοπωνύμια που διασώθηκαν ως σήμερα από την
εποχή των Φοινίκων. Αρχικά, ήσαν απλοί συνοικισμοί που αναπτύχθηκαν, όμως,
μεταγενέστερα και εξελίχτηκαν σε πολυάνθρωπες πόλεις. Η ζωή στα Κοίνυρα
συνεχίστηκε μάλιστα ως τους νεότερους χρόνους, μέχρι που σταμάτησε απότομα το
17ο αιώνα από πειρατική επιδρομή.Στη νομισματική συλλογή του Καβαλιώτη
καπνέμπορα Μιχαήλ Σπόντη, διασωζόταν ένα χρυσό νόμισμα της αρχαίας αυτής πόλης
των Κοινύρων.
Από την
προϊστορική περίοδο, ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε. Δύο νεολιθικοί συνοικισμοί
και ένας άλλος του 1150 π.Χ.που βρέθηκε πρόσφατα στο Καστρί, καθώς και η
παρουσία των θρακικών πολεμικών φύλων, είναι τα μόνα που ξέρουμε πριν από την
άφiξη των Παρίων στη Θάσο. Γύρω στο 700 π.Χ. ο Τελεσικλής, πατέρας του ποιητή
Αρχίλοχου, με χρησμό του μαντείου των Δελφών κατέφθασε και αποίκησε τη Θάσο. Η
εγκατάσταση των Παρίων δεν έγινε βέβαια με ειρηνικό τρόπο. Χρειάστηκαν
πολύχρονοι αιματηροί πόλεμοι για να υποταγούν ή εκδιωχθούν τα πολεμικά θρακικά
φύλα που κατοικούσαν το νησί ή την απέναντι από το νησί περιοχή. Στους αγώνες
αυτούς είχε λάβει μέρος και ο ποιητής Αρχίλοχος, που λίγο έλειψε να πιαστεί
αιχμάλωτος, αλλά σώθηκε με την εγκατάλειψη της ασπίδας του. Άτυχος, όμως,
στάθηκε ο φίλος του ο Γλαύκος, που πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Θράκες. Το
όνομα του Γλαύκου αναφέρεται στην πιο παλιά ως τώρα γνωστή επιγραφή της Θάσου,
που εκτίθεται στο μουσείο.
Μόλις εξασφάλισαν την
εγκατάστασή τους οι Έλληνες άποικοι, άρχισαν να ιδρύουν εμπόρια ή εμπορικούς
σταθμούς στην απέναντι παραλία, που εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα σε ανθηρές αποικίες.
Δημιουργήθηκε έτσι η περίφημη "Θασίων Ήπειρος", που περιελάμβανε
πολλές αποικίες όπως είναι η Γαληψός, η Οισύμη, η Σκαπτή Ύλη, η Στρύμη, η Σάμη
και πολλές άλλες. Εξουσίαζαν οι Θάσιοι τα ονομαστά για το χρυσό και τον άργυρο
μεταλλεία του Παγγαίου που μαζί με τα μεταλλεία του νησιού τους απέδιδαν
εισοδήματα 200-300 τάλαντα το χρόνο. Αναπτύχθηκε η Θάσος σύντομα σ`ένα πλούσιο
εμπορικό και ναυτικό κράτος, με δυό λιμάνια, με λογής λογής άρχοντες, με νόμους
και θεσμούς που προξενούσαν μεγάλη εντύπωση. Οι πολυάριθμες επιγραφές που
βρέθηκαν στις ανασκαφές, μας δίνουν μιά σαφή εικόνα αυτού του κράτους. Τα
νομίσματα που έκοψαν από τον 6ο π.Χ. αιώνα παρουσιάζουν σαν κύριο νομισματικό
τύπο ένα σάτυρο με μία νύμφη, ή ένα ή δύο δελφίνια. Τον πλούτο τους τον
χρησιμοποίησαν για να ναυπηγήσουν ισχυρό εμπορικό και πολεμικό στόλο, να
φτιάξουν τα τείχη της πόλης τους, να κατασκευάσουν τα λιμάνια τους, να χτίσουν
τα ιερά τους, να υψώσουν θαυμάσια οικοδομήματα. Έτσι δημιουργήθηκε ένας
σπουδαίος πολιτισμός, που αντιπροσωπεύεται από ένε πλήθος έργων τέχνης, που
άλλα εκτίθενται σε ευρωπαϊκά μουσεία και άλλα στο μουσείο της Θάσου.
Από τους κυριώτερους
ιστορικούς σταθμούς της αρχαίας Θάσου είναι: η υποταγή της στο Μαρδόνιο το 492
π.Χ., το γκρέμισμα των τειχών της και η παράδοση στο Δαρείο το 491 π.Χ., η
είσοδός της στην αθηναϊκή συμμαχία το 478 π.Χ., η ναυμαχία και η ήττα της
από τον αθηναϊκό στόλο, καθώς και η παράδοση της πόλης της στον Αθηναίο
στρατηγό Κίμωνα. Η ανάμειξή της στον πελοποννησιακό πόλεμο και η σφαγή των Αττικιζόντων
Θασίων το 404 π.Χ. από τον Λύσσανδρο στο ιερό του Ηρακλέους. Η κατάληψή της από
το βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο Β΄ το 340 - 399 π.Χ. και η προσάρτηση του
νησιού από τον Αντώνιο στο ρωμαϊκό κράτος.
ΤΕΛΟΣ
ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
