Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού.

Στη φετινή ετήσια συνάντηση της Τάξης μας στη Σαρωνίδα στις 1/10, ως γνωστόν, ο συμμαθητής μας και γνωστός θεατράνθρωπος Μανόλης Πουλής – μόνιμος κάτοικος Χανίων - έδωσε ένα πραγματικό ρεσιτάλ ερμηνείας, με το έργο του Άντον Τσέχωφ «Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού».
        Επρόκειτο για έναν κωμικοτραγικό μονόλογο του πρωταγωνιστή, ο οποίος δεν είναι παρά ο «άνδρας της γυναίκας του», όπως συστήνεται στο ακροατήριό του. Σ’ ένα ακροατήριο που κλήθηκε να παραβρεθεί σε μια διάλεξη κατά του καπνίσματος, αλλά βρέθηκε να παρακολουθεί το «παραμιλητό» ενός δυστυχισμένου ανθρώπου, που, αν και τρέμει από το φόβο μήπως η γυναίκα του παραφυλάει και τον ακούει από τα παρασκήνια, εντούτοις κάνει την αποκοτιά να ανέβει στο βήμα κι αντί για το κάπνισμα να μιλήσει για τα νιάτα του, για τα απραγματοποίητα όνειρά του, για τις σπουδές του και να αρχίσει να εξιστορεί τη μοναξιά και την καταπίεση σε μια συμβίωση με μια γυναίκα που τον καταδυναστεύει για 33 χρόνια…
       Η κάμερα του έτερου καλλιτέχνη μας Θανάση Γιαννακάκη (κατά κόσμο… eyedoc) ήταν εκεί και κατέγραψε έναν εκφραστικότατο Μανόλη.
       Ευκαιρία λοιπόν να θυμηθούμε μία από τις καλλίτερες στιγμές εκείνης της συνάντησης και να απολαύσουμε τον Μανόλη, με την ευχή του χρόνου να μας έρθει από τη Κρήτη με όλον τον θίασό του!

ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ

«Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού»

         Κυρίες και, ούτως ειπείν , Κύριοι.

     Εζητήθη από την γυναίκα μου να κάμω εδώ μίαν ωφέλιμον  ομιλίαν επί ενός οποιουδήποτε θέματος.

    Γιατί όχι; Αφού πρέπει να κάνουμε μίαν ομιλίαν ας κάνουμε μίαν ομιλίαν, όσο για μένα το ίδιο μου κάνει.

    Δεν είμαι βεβαίως καθηγητής και στερούμαι παντός επιστημονικού τίτλου, ωστόσο είναι τώρα 33 χρόνια που ακατάπαυστα, μπορεί να πει κανείς, με βλάβην της υγείας μου και τα παρόμοια, εργάζομαι επί αυστηρώς επιστημονικών ζητημάτων.

    Σπαζοκεφαλιάζω τόσο πολύ, που φανταστείτε μερικές φορές γράφω επιστημονικά άρθρα, ή ούτως ειπείν ουχί εντελώς επιστημονικά, αλλά που επιτρέψτε μου την έκφραση έχουν ένα τέτοιο ύφος. Έγραφα αυτές τις ημέρες μεταξύ των άλλων ένα σημαντικό άρθρο υπό τον τίτλο «περί της μοχθηρίας μερικών εντόμων». Το άρθρο αυτό άρεσε πολύ στις κόρες μου, ιδίως στο σημείο το σχετικό με τους κοριούς. Αλλά εγώ αφού το διάβασα το ξέσχισα. Ότι κι αν έγραψα δεν θα μπορούσε να το πάρει κανείς και για την ανακάλυψη της πυρίτιδας.

    Υπάρχουν π. χ. στο σπίτι μας κοριοί ακόμα και μέσα στο πιάνο με την ουρά.

        Επέλεξα για θέμα της σημερινής ομιλίας μου, αν μπορεί κανείς να την ονομάσει έτσι, την ζημία που αποφέρει στην ανθρωπότητα η χρήσις του καπνού. Εγώ, οφείλω να το ομολογήσω, καπνίζω, αλλά η γυναίκα μου με διέταξε να μιλήσω σήμερα για τον καπνό. Αφού πρέπει λοιπόν να μιλήσουμε για τον καπνό, ας μιλήσουμε για τον καπνό. Όσο για μένα το ίδιο μου κάνει.

    Και σας παρακαλώ, κυρίες και κύριοι, ν’ ακούσετε την ομιλίαν μου  με όλην την πρέπουσα σοβαρότητα για ν’ αποφύγουμε κάθε δυσάρεστο. Όσοι ενοχλούνται από μίαν σοβαρήν επιστημονικήν ομιλίαν μπορούν να μην ακούσουν ή να βγουν ακόμη από την αίθουσα.

    Επικαλούμαι ιδίως την προσοχήν των κυρίων – κυρίων ιατρών. Θα μπορούσαν να βρουν στην ομιλίαν μου πλήθος χρησίμων πληροφοριών, διότι ο καπνός εκτός των βλαβερών του συνεπειών, χρησιμοποιούνται και εις την ιατρικήν. Εάν π. χ. τοποθετήσωμεν μίαν μυίγαν μέσα εις μίαν ταμπακέραν, αυτή σκάει.

    Ο καπνός είναι ένα φυτό….

        Όταν κάνω μίαν ομιλίαν μισοκλείνει συνήθως το δεξί μου μάτι, αλλά μην του δίνετε προσοχή, είναι αποτέλεσμα της συγκινήσεως. Είμαι γενικώς ένας άνθρωπος πολύ νευρικός και το μάτι μου άρχισε να μισοκλείνει στα 1889, στις 13 Σεπτεμβρίου, την ιδίαν ημέραν που, ούτως ειπείν, η γυναίκα μου έφερε στον κόσμο την 4^ην κόρη της, την Βαρβάρα. Όλες μου οι κόρες γεννήθηκαν στις 13 του μηνός. Και εξ άλλου, δοθέντος ότι πολύ ολίγον χρόνον διαθέτομεν, καλόν είναι να μην απομακρυνόμαστε από το θέμα της ομιλίας μας.

    Πρέπει … πρέπει όμως να σας το πω, πως η γυναίκα μου έχει μια σχολή μουσικής και ένα ιδιωτικό οικοτροφείο θηλέων, ή ούτως ειπείν, πιο συγκεκριμένα ίσως, όχι ακριβώς οικοτροφείον, αλλά κάτι παραπλήσιον. Στο σχολείο μας της μουσικής είμαι διορισμένος επί των οικονομικών. Καταγράφω τα έξοδα, κατασκευάζω τα τετράδια, επιτηρώ το προσωπικό, κάνω τις προμήθειες, εξολοθρεύω του κοριούς, πάω περίπατο το μικρό σκυλάκι της γυναίκας μου και πιάνω τους ποντικούς.

    Χθες λόγου χάριν, είχα πάει στη μαγείρισσα αλεύρι και βούτυρο, γιατί είχαν αποφασίσει βλέπετε, να κάνουν τηγανίτες. Έ, λοιπόν, φανταστείτε, η γυναίκα μου ήρθε στην κουζίνα για να αναγγείλει ότι τρεις μαθήτριες που τους πονούσε ο λαιμός του δεν θα έτρωγαν. Εξακριβώθηκε λοιπόν πως είχαν γίνει μερικές τηγανίτες παρά πάνω. Τι θα γινόταν τώρα μ’ αυτές;

    Στην αρχή η γυναίκα μου, μου είπε να τις φυλάξουμε, αλλά κατόπιν, αφού σκέφτηκε αρκετά, μου είπε: Φάε αυτές τις τηγανίτες εσύ σκιάχτρο. Η γυναίκα μου, όταν δεν είναι στις καλές της με λέει σκιάχτρο, φίδι ή σατανά. Τώρα γιατί σατανά;

    Κοντολογής, πάντα είναι στις κακές της. Κι αυτές τις τηγανίτες, ξέρετε, δεν τις έφαγα, τις καταβρόχθησα, τόσο πεινασμένος είμαι πάντα. Χθες, λόγου χάριν, δεν μου ‘δωσε να φάω. Εσένα σκιάχτρο, μου είπε, δεν αξίζει τον κόπο να σε τρέφουν.

        Αλλ’ ας τα αφήσουμε τώρα αυτά. Όπως και να ‘ναι όμως, φλυαρούμε και ξεφεύγουμε από το θέμα της ομιλίας μας. Αν και γι αυτό είμαι σίγουρος, εσείς θ’ ακούγατε πιο ευχάριστα μια ρομάντζα ή μιαν οποιαδήποτε συμφωνία ή μιαν άριαν ….

    «Μένουμε ατάραχοι μέσ’ την ορμή της μάχης …»

    Δεν ξέρω από πού είναι αυτό.

Ειρίσθω εν παρόδω στη σχολή μουσικής της γυναίκας μου, εκτός των καθημερινών οικιακών απασχολήσεων, είμαι επιφορτισμένος να διδάσκω μαθηματικά, φυσική, χημεία, ιστορία, γεωγραφία, άλγεβρα κλπ.. Για το χορό, το τραγούδι και το σχέδιο, η γυναίκα μου παίρνει προκαταβολικώς κάτι παραπάνω μ’ όλο που κι αυτήν την ύλη εγώ την διδάσκω.

    Το σχολείο μας της μουσικής βρίσκεται στο δρομάκι των 5 σκύλων, νούμερο 13. Όπως φαίνεται όλες μου οι κακοτυχίες οφείλονται στο ότι μένουμε στο νούμερο 13. Οι κόρες μου γεννήθηκαν στις 13 τιου μηνός, όπως και το σπίτι μου έχει 13 παράθυρα.

    Αλλά ας τα’ αφήσουμε αυτά. Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει κανείς τη γυναίκα μου στο σπίτι και το πρόγραμμα της σχολής, εάν σας ενδιαφέρει φυσικά, πουλιέται στο θυρωρείο της σχολής για τριάντα καπίκια. Μάλιστα, αν το επιθυμούσατε θα μπορούσα να σας πουλήσω κι εγώ μερικά. Τριάντα καπίκια το αντίτυπον. Δεν θέλει κανείς! Τότε είκοσι καπίκια ….

    Κρίμα!

        Ναι, το σπίτι μας έχει νούμερο 13, τίποτα δεν μου πετυχαίνει, γέρασα, αποβλακώθηκα. Να, κοιτάξτε, τώρα κάνω μια ομιλία, έχω χαρούμενο ύφος, κι όμως θα ‘θελα να φωνάξω από απελπισία και να πάω στο διάβολο κι ακόμα παραπάνω. Δεν έχω κανένα να του πω τα βάσανά μου, κι αυτό με κάνει να θέλω να κλάψω. Θα μου πείτε, καλά, και οι κόρες σου; Οι κόρες μου όταν παραπονιέμαι δεν κάνουν άλλο παρά να γελάνε. Η γυναίκα μου έχει εφτά κόρες. Όχι, με συγχωρείτε, 6 μου φαίνεται. Όχι 7, 7. Η μεγάλη, η Άννα, είναι 27 χρονών, η μικρότερη 17.

    Κύριοι, είμαι ένας δυστυχισμένος, κατάντησα ένα χτήνος, ένα τίποτα, αλλά κατά βάθος έχετε μπροστά σας τον πιο ευτυχισμένο πατέρα του κόσμου. Έτσι πρέπει να ‘ναι, και δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Αν ξέρατε μονάχα …. Είναι τώρα 33 χρόνια που ζω με την γυναίκα μου και μπορώ να πω … πως στάθηκαν τα καλύτερα  χρόνια της ζωής μου. Ή τουλάχιστον θα μπορούσαν να είναι τα καλύτερα. Κοντολογής, για να ακριβολογήσουμε, πέρασα μια ευτυχισμένη ζωή που να πάρει ο διάβολος. Εξ άλλου νομίζω πως η γυναίκα μου δεν έχει έλθει ακόμη. Και μπορούμε να λέμε ότι θέλουμε. Έχω ένα τρομερό φόβο, ένα τρομερό φόβο όταν με κοιτάζει. Έ, λοιπόν, να τι σκέφτομαι, οι κόρες μου δεν παντρεύτηκαν ακόμα, γιατί είναι πολύ ντροπαλές και οι κύριοι δεν τις κοιτάζουν.

    Η γυναίκα μου δεν καλεί κανέναν στο τραπέζι, είναι μια γυναίκα τσιγκούνα, μοχθηρή και στριμμένη. Γι αυτό δεν πατάει κανένας στο σπίτι μας. Αλλά σ’ εσάς μπορώ να το εμπιστευθώ. Τις ημέρες των εορτών μπορεί να βρει τις κόρες της γυναίκας μου στο σπίτι της θείας τους, της Ναταλίας Σεμιόνοβας. Αυτή η Ναταλία Σεμιόνοβα που υποφέρει από ρευματισμούς και φοράει ένα φόρεμα κίτρινο, σπαρμένο με βούλες σαν κατσαρίδες. Στο σπίτι της μάλιστα προσφέρουν και αναψυκτικά. Και όταν η γυναίκα μου δεν είναι εκεί μπορεί κανείς να το τσούξει λιγάκι … πρέπει να σας πω πως ένα ποτηράκι φτάνει για να σε ζαλίσει. Και τότε νιώθεις μια τέτοια θαλπωρή μεσ’ στο μυαλό και μαζί τέτοια λύπη που δεν μπορώ να σας εξηγήσω.

    Θυμάσαι, χωρίς να ξέρεις τα γιατί, τα νεανικά σου χρόνια, και θα ‘θελες να το βάλεις στα πόδια και να φύγεις, να φύγεις για πού … δεν έχει … φτάνει να παρατήσεις αυτήν την τιποτένια ζωή, που με κατάντησε έναν αξιολύπητο γεροηλίθιο. Να ξεφύγεις απ’ αυτή τη μοχθηρή, τη μοχθηρή γυναίκα που με βασανίζει πάνω από 30 χρόνια. Να γλυτώσεις από τη μουσική, απ’ την κουζίνα, απ’ τους παράδες της γυναίκας μου. Απ’ όλες αυτές τις μωρολογίες, απ’ όλες αυτές τις σαχλαμάρες και να σταθείς σ’ ένα κάμπο μακριά κάτω απ’ τον ολοκάθαρο ουρανό σαν ένα δένδρο, σαν ένα στύλος, σαν ένα σκιάχτρο και να βλέπεις όλη τη νύχτα από πάνω σου το ήρεμο και καθαρό φεγγάρι και να ξεχάσεις … να ξεχάσεις …. Πως θα ‘θελα να μην θυμάμαι πια τίποτα, πώς θα ‘θελα να πετάξω από πάνω μου το γέρικο και βρωμερό παλιόρουχο που μέσα σε δαύτο παντρεύτηκα εδώ και … πάνω από 30 χρόνια, μέσα σε δαύτο κάνω συνέχεια ωφέλιμες διαλέξεις. Να, να, να. Και συ … Ναι και συ …

    Είμαι γέρος, είμαι φτωχός, είμαι αξιολύπητος σαν κι αυτό το παλιοσακκάκι, με την λιωμένη πλάτη που γυαλίζει. Δεν έχω ανάγκη από τίποτα, είμαι πάνω απ’ αυτά, και πιο αγνός απ’ όλα αυτά. Άλλοτε ήμουν νέος και έξυπνος, πήγαινα στο Πανεπιστήμιο, ονειρευόμουνα. Θεωρούσα πως ήμουν άνθρωπος, τώρα δεν θέλω τίποτα άλλο, μόνο να ξεκουρασθώ.

    Η γυναίκα μου είναι μέσα στα παρασκήνια και περιμένει εκεί. Αν σας ρωτήσει, πέστε της αν θέλετε, πέστε της, σας παρακαλώ, ότι η ομιλία έγινε. Ότι το σκιάχτρο, δηλαδή εγώ, συμπεριφέρθηκα ευπρεπώς. Να την, κοιτάζει κατά δω.

    Δοθέντος ότι ο καπνός περιέχει το τρομερόν δηλητήριον περί του οποίου σας ομίλησα δεν πρέπει εν ουδεμιά περιπτώσει να καπνίζωμεν και θα μου επιτραπεί, ούτως ειπείν, να ελπίζω ότι η σημερινή μου ομιλία θα έχει κάποια ωφελιμότητα.

DIXI ET ANIMAM LEVAVI!