Λογική, γνώση & πρόοδος: Τα όπλα της ανθρωπότητας απέναντι στον καρκίνο

Του Νίκου Πισιμίση  Βιολόγου - Διδάκτορα Ιατρικής Σχολής Αθηνών

ΓΙΑΤΙ ΦΑΝΤΑΖΕΙ ΑΗΤΤΗΤΗ Η ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ; Γιατί, παρά την ενδελεχή έρευνα σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2013, αναμένεται να αποτελεί την πρώτη απειλή για την ανθρώπινη υγεία, ξεπερνώντας ακόμα και τις καρδιακές παθήσεις; Γιατί αντιστέκεται σε κάθε θεραπεία; Υπάρχει τελικά στοιχειοθετημένη ελπίδα πλήρους ίασης σε προχωρημένα στάδια της νόσου;

     Η καρκινογένεση φαίνεται να έχει ακόμη και σε κάθε άνθρωπο διαφορετικές αιτίες και πορεία, γεγονός που ήδη οδηγεί σε εξατομίκευση της θεραπείας. Πώς τελικά θα τιθασευτεί αυτή η σύγχρονη μάστιγα;

     Αρχικά, θα πρέπει κανείς να κατανοήσει τη φύση του καρκίνου. Σε γενικές γραμμές η αποδέσμευση των κυττάρων του οργανισμού μας από τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο (απόπτωση) οδηγεί συχνά στο θανατηφόρο καρκίνο. Η Βιολογία αρχικά ονόμασε απόπτω­ση την πτώση των φύλλων των φυλλοβόλων δένδρων ως αποτέλεσμα του θανάτου των κυττάρων του μίσχου τους. Έτσι περιο­ρίζονται οι ενεργειακές ανάγκες των δένδρων και εξασφαλίζεται η επι­βίωσή τους το χειμώνα. Κατ’ αναλογία, όταν αναρρώνουμε από μια λοίμωξη, τα αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια, αφού έχουν επιτελέσει το σκοπό τους και είναι πλέον άχρηστα και ενεργειακά πολυδάπανα, αυτοκτονούν («πέφτουν» τα «ανεβασμένα» λευκά). Με απλά λόγια κάθε κύτταρο ζει μια τέλεια προγραμματισμένη «ρουτίνα», η οποία του επιβάλλει, εκτός από τον τρόπο που θα αναπτυχθεί και θα λειτουργεί, ακόμη και το πότε ακριβώς θα πεθάνει είτε το θέλει είτε όχι για ένα «μεγάλο ιδανικό» ‒ το καλό του οργανισμού μας. Έρχεται, λοιπόν, η στιγμή κατά την οποία ένα κύτταρο-αντιρρησίας υπογρά­φει «συμβόλαιο με το διάβολο» με σκοπό να γίνει αθάνατο! Ως αντάλλαγ­μα όμως πουλάει την «ψυχή» του άτυ­χου ασθενούς... Στη συμφωνία αυτή και τα δύο μέρη κερδίζουν…από τη μια ο «διάβολος» κερδίζει μια ακόμη ψυχή, ενώ από την άλλη το μεν φιλόδοξο κύτταρο ζει πλέον ανεξέλεγκτο, πολλαπλασιάζεται ακατάσχετα, γίνεται αόρατο από το ανοσοποιητικό σύστημα (ΑΣ), και τέλος μεταναστεύει μέσω της κυκλοφορίας σε ολόκληρο το σώμα (κάνει μεταστάσεις).

     Όπως γίνεται κατανοητό, ο καρκίνος αποτελεί ένα σύνολο κυττάρων του οργα­νισμού μας που απορρυθμίστηκαν· έγι­ναν αθάνατα και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, απορροφώντας την ενέργεια που χρειάζονται τα υπόλοιπα κύτταρά μας, και πιέζοντας όργανα και ιστούς εμποδί­ζουν τελικά τη λειτουργία τους, γεγονός που οδηγεί στο θάνατο. Εφόσον τα καρκινικά κύτταρα (ΚΚ) προέρχονται από υγιή κύτταρα, έχουν επομένως τα ίδια γονίδια. Με τη χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος ‒που πρό­σφατα επιτεύχθηκε‒ υπάρχει η αντίληψη ότι δεν πρέπει να μας παραξενέψει, αν σύντομα δούμε να παρασκευάζονται εμβόλια και φαρμακευτικά σκευάσμα­τα με 100% επιτυχία στην καταπολέ­μηση του καρκίνου. Ωστόσο, ενδεικτικό της ικανότητας του καρκίνου να ξεπερνά ακόμη και τις πιο προηγμένες θεραπείες είναι το γεγονός ότι κλινικές έρευνες (φάσης 3) τέτοιων εμβολίων στέφονται με πλήρη αποτυχία, λόγω αυξημένης θνησιμότητας των «εθελοντών» καρκινοπαθών.

     Είναι μάλλον εδώ το σημείο όπου η εξελικτική Βιολογία καλείται να εξηγήσει τι δεν πάει καλά και το ανά τις χιλιετίες εξελισσόμενο ΑΣ δεν ανταποκρίνεται. Η από γενεά σε γενεά επιλογή από τη Φύση των πιο επιτυχημένων στρατηγικών επιβίωσης  (προσαρμογές), έχει ωστόσο επιτύχει να θωρακίσει τον άνθρωπο (συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων) απέναντι στο AIDS, νόσο που χτυπάει το ίδιο το ανοσοποιητικό! Επομένως, είναι αδύνατο να φανταστεί κανείς ότι ο οργανισμός μας αδυνατεί να νικήσει τον καρκίνο, εφόσον έχουν καταγραφεί περιπτώσεις αυτοΐασης (πλήρης ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού με ταυτόχρονη επιτυχή δράση του). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η δύναμη της ελπίδας μέσω της θρησκευτικής πίστης και της ψυχικής-πνευματικής ηρεμίας δια του διαλογισμού, καθώς και το φαινόμενο placebo (πίστη ότι η θεραπευτική αγωγή θα οδηγήσει σε ίαση), φαίνεται να έχουν παίξει αρκετά σημαντικό ρόλο κατ’ αρχήν στην εξάλειψη των αισθητών συμπτωμάτων της νόσου. Σε νοσοκομεία και αντικαρκινικά κέντρα ορισμένων πολιτειών των ΗΠΑ εφαρμόζονται συμπληρωματικά εναλλακτικές μέθοδοι ιατρικής, όπως μασάζ, μουσικοθεραπεία, ενεργειακή θεραπεία, αρωματοθεραπεία, βελονισμός, συναναστροφή με κατοικίδια, διαλογισμός και ρεφλεξολογία, πρακτικές που τελικά βελτιώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών και ίσως βοηθούν στην πράξη να επιμηκυνθεί η ζωή τους.

     Το φαινόμενο placebo όμως θεωρείται ότι έχει αμφιλεγόμενο ρόλο και πολεμάται από στενά ορθολογικές προσεγγίσεις. Ωστόσο, κάθε αμφιβολία φαντάζει μετέωρη τη στιγμή που αυτός ο ορθολογισμός ορθά το αξιοποιεί ακόμη και σε κλινικές δοκιμές εμβολίων placebo (για τον καρκίνο)! Στατιστικά στις μελέτες, η αποτελεσματικότητα της αγωγής placebo (αγωγή με σκεύασμα που δεν περιέχει τη δραστική ουσία του εξεταζόμενου φαρμάκου) προσεγγίζει και υπερβαίνει από το 50% (σε περιπτώσεις ελέγχου αντικαταθλιπτικών φαρμάκων αυτή φτάνει και το 75%). Στον αντίποδα, η  πίστη ότι κάτι θα βλάψει (nocebo) έχει ακόμη ισχυρότερη επίδραση στον οργανισμό. Σε μελέτη ελέγχου των παρενεργειών ενός πολύ ισχυρού ψυχοτρόπου φαρμάκου, η αρνητική επίδραση της γνώσης των παρενεργειών, ουσιαστικά κατέβαλε ψυχοσωματικά τους ασθενείς, των οποίων ο οργανισμός εμφάνισε επιπλέον παρενέργειες που δεν είχαν αρχικά αναφερθεί!

     Είναι πλέον επιστημονικά τεκμηριωμένο πως, κατά μέσον όρο, το 30% της αποτελεσματικότητας ενός φαρμάκου είναι φαινόμενο placebo, χωρίς να συνυπολογίζεται η επίδραση της αυθεντίας του γιατρού, η γνώση ότι το φάρμακο έχει ήδη αποδεδειγμένα αποτελέσματα (δίχως παρενέργειες). Επιπλέον, οι γιατροί ενημερώνοντας για τον τρόπο δράσης (λογική) του φαρμάκου, αυξάνουν ακόμη περισσότερο την προσδοκία του ασθενούς (το φάρμακο πρέπει να δουλέψει).

     Φαίνεται δηλαδή πως η πίστη στην αποτελεσματικότητα του μέσου, ενισχύει την ελπίδα και οδηγεί στην ίαση (σε αξιοσημείωτο ποσοστό ασθενών). Ωστόσο, η βαρύτητα του φαινόμενου placebo δεν είναι αποδεκτή από το σύνολο των γιατρών, γεγονός που στηρίζεται σε σειρά κλινικών μελετών κατά τις οποίες άτομα που στη μία μελέτη εμφάνισαν placebo σε επόμενη δεν το εμφάνισαν ξανά. Η απάντηση σε αυτό το γεγονός είναι ότι το placebo ενισχύεται εκτός από τους προαναφερθέντες παράγοντες (αυθεντίας του γιατρού κλπ.) και από πολλούς περιβαλλοντικούς και κοινωνικο-συναισθηματικούς παράγοντες. Δεν είναι τυχαίο ότι στις κλινικές μελέτες φαρμάκων επιβάλλεται να μην έχει γνώση ούτε ο γιατρός, αν δίνει, αλλά ούτε και ο ασθενής, αν παίρνει φάρμακο ή placebo. Η γνώση από το γιατρό ότι δίνει «ζαχαρωμένο χάπι» στον ασθενή, έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει τις προσδοκίες του και τελικά την ίδια την αντιμετώπιση του ασθενούς, οδηγώντας σε αρνητικά αποτελέσματα (ενίσχυση του nocebo). Το ίδιο γεγονός έχει αποδειχθεί σε πειραματόζωα (θηλαστικά). Και μόνον η γνώση από τους ερευνητές ότι θα δώσουν placebo, τους κάνει να χειρίζονται με διακριτό τρόπο τη συγκεκριμένη ομάδα ζώων. Έτσι, τα ζώα παραμένουν στρεσαρισμένα περισσότερο και έχουν χαμηλότερες επιδόσεις από εκείνα στα οποία οι ερευνητές είχαν φερθεί με μεγαλύτερη φροντίδα. Τα ίδια τα ζώα σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιλαμβάνονται τη φύση των πειραμάτων στα οποία παίρνουν μέρος, γεγονός που θεμελιώνει την απόδειξη του φαινόμενου placebo στα θηλαστικά που έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένα συναισθήματα.

     Επιπρόσθετα, ότι το φαινόμενο placebo θεωρείται ως μια καθαρά μετρήσιμη σταθερά προώθησης της ατομικής ικανότητας ίασης, αποδεικνύεται από έρευνες όπου όσο πιο έντονη είναι η αίσθηση (οξύ ερέθισμα) της χορήγησής του (πχ εμβολιασμός-placebo/«αλμυρή ένεση» ή χειρουργική επέμβαση-placebo/«επέμβαση μίμηση»), τόσο πιο αποτελεσματικό γίνεται σε σχέση με το πιο ανώδυνο χάπι-placebo. Αυτό είναι που ενδεχομένως οι ίδιες οι φαρμακευτικές εταιρείες φαίνεται να «τρέμουν» τόσο πολύ, ώστε στις κλινικές δοκιμές ενημερώνουν τους εθελοντές εξ αρχής ότι οι μισοί ‒χωρίς να διευκρινίζουν ποιοι‒ θα πάρουν το placebo, έτσι ώστε να μειώσουν τις προσδοκίες τους, απομονώνοντας έτσι την πραγματική δράση του φαρμάκου.

     Έχει τολμηρά, ίσως όχι εσφαλμένα, ειπωθεί ότι η Ιατρική στις πρωτόγονες κοινωνίες ήταν μια Ιατρική-placebo. Είναι, λοιπόν, πιθανό για την εξελικτική Βιολογία το φαινόμενο placebo να αποτελεί μια προσαρμογή του ανθρώπου, η οποία του δίνει τη δυνατότητα να «καθοδηγεί» έμμεσα τον ενδογενή μηχανισμό ανοσολογικής απόκρισης, ενισχύοντάς τον αρκετά. Ίσως, τελικά το σημαντικότερο πλεονέκτημα του διδύμου Λογική Κρίση - Προσδοκία του ανθρώπου είναι η ρύθμιση των αποκρίσεων του συνόλου του οργανισμού, αποκρίσεις που σφυρηλατήθηκαν στο DNA μας στο παρελθόν, με γνώμονα την ικανότητα επιβίωσης και αναπαραγωγής σε ένα αβέβαιο παρόν αλλά και μέλλον, καταστάσεις που ωστόσο δεν υφίστανται στην εποχή μας.

     Η Εξέλιξη διατηρεί τις προσαρμογές που στατιστικά προωθούν την αναπαραγωγική επιτυχία και την επιβίωση ενός είδους. Στην περίπτωση του ΑΣ, αυτό φαίνεται να εξελίχθηκε, ώστε να ρυθμίζεται βάσει του οφέλους συναρτήσει και του κόστους, δηλαδή αν η ενέργεια που απαιτείται για την ίαση είναι υπερβολική, τότε η ανοσολογική απόκριση περιορίζεται ή αναστέλλεται. Ίσως, η Λογική Κρίση/Αντίληψη της κατάστασης της νοσηρότητας από τον νου άμεσα (πόνος, κατάθλιψη) ή έμμεσα (κακή διάθεση, άσχημα όνειρα) να είναι αυτή που κάνει τον άνθρωπο ικανό να τιθασεύει/εξατομικεύει την απίστευτη ικανότητα του ΑΣ, την ώρα που τη χρειάζεται μέσω συνειδητών (κατανάλωση θεραπευτικών σκευασμάτων, αναφορά στις εκάστοτε αυθεντίες) και μη (αλλαγή τόπου διαμονής, πιστή σε κάτι ανώτερο) επιλογών. Αν αυτό ισχύει, τότε ο άνθρωπος στη μάχη με τις ασθένειες, κατέχει ένα πανίσχυρο όπλο σε σχέση με τα άλλα μη νοήμονα είδη, τα οποία μπορούν να επιστρατεύσουν μόνον εκείνες τις στρατηγικές που είναι καταγεγραμμένες στα γονίδιά τους.

     Στον άνθρωπο, το γέλιο μπορεί ασυναίσθητα να επιδράσει στην ικανότητα ανοσίας, με αποτέλεσμα να προκαλέσει διέγερση του ΑΣ. Το γέλιο έχει αποδειχθεί ότι ρυθμίζει θετικά το νευροενδοκρινικό σύστημα με αποτέλεσμα τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του ΑΣ, ανεξάρτητα από τη δεδομένη για τον οργανισμό συνάρτηση οφέλους-κόστους. Στις δυτικές κοινωνίες οι ενήλικες γελάνε μόλις δεκαπέντε φορές τη μέρα, ενώ τα μικρά παιδιά 400, ενισχύοντας έτσι το αναπτυσσόμενο ΑΣ τους (βάσει γενετικού σχεδίου;). Ενδεχομένως, το γέλιο έχει εξελιχθεί ως μια ασυνείδητη ανάγκη, καθώς σύμφωνα με καρδιολογικές έρευνες το γέλιο βελτιώνει τη ροή του αίματος σε βαθμό συγκρίσιμο με την αερόβια άσκηση. Όταν γελάμε η διάμετρος των αγγείων μεγαλώνει με μετρήσιμη διάρκεια διαστολής 30-45 λεπτά. Έτσι, το γέλιο πλέον αποτελεί κομμάτι της θεραπείας κατά της στεφανιαίας νόσου, μια θεραπεία την οποία είχε ανακαλύψει και ο πρωτόγονος άνθρωπος. Αυτή τη γνώση τώρα την αξιοποιούν οι σύγχρονοι «γιατροί του γέλιου» για την αντιμετώπιση και πρόληψη παθήσεων.

     Έχει παρατηρηθεί στον μέσο άνθρωπο ‒μετά το εικοστό έτος του‒ να μειώνεται η δραστικότητα του ΑΣ. Μέσω ποιων διαδικασιών το ΑΣ στην αυτόνομη λειτουργία του ρυθμίζεται, ώστε είτε να δρα, είτε να παραμένει αδρανές; Είναι λογικό ότι η μέγιστη ενεργοποίηση του ΑΣ κάθε φορά που αρρωσταίνουμε, θα κατανάλωνε υπερβολικές ποσότητες ενεργειακών πόρων και, επιπροσθέτως, θα χρειαζόταν μεγάλες ποσότητες σπάνιων θρεπτικών που το υποστηρίζουν, όπως τα καροτενοειδή, τα ρετινοειδή κ.ά. Σε πειραματόζωα έχει αποδειχθεί ότι η τεχνητή ενεργοποίηση του ΑΣ μείωσε σημαντικά το σωματικό τους βάρος. Ίσως, τελικά, το σύστημα αξιολόγησης οφέλους και κόστους αποφασίζει «σοφά» την έκταση της ανοσολογικής απόκρισης, συνυπολογίζοντας το ενεργειακό κόστος και τον υπαρκτό κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων από ένα ιδιαιτέρα ενεργοποιημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

     Πολλά είναι τα παραδείγματα όπου σύνθετες λειτουργίες των οργανισμών, ακόμη και η ικανότητα για κύηση, αναστέλλονται, όταν το σώμα δεν έχει τα απαραίτητα συστατικά (ενέργεια, θρεπτικά κλπ), ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο η ζωή του ατόμου στο άμεσο μέλλον. Επιπλέον, η έννοια της απόπτωσης δεν είναι τίποτε περισσότερο από την αλτρουιστική προσαρμογή των κυττάρων μας να αυτοκτονούν για το κοινό καλό (αύξηση πιθανότητας επιβίωσης).  Το γεγονός αυτό δείχνει αναμφίβολα ότι είναι πιθανό τα «αλτρουιστικά» κύτταρα ενός οργανισμού να επιλέγουν (βάσει γενετικού προγραμματισμού) την αναστολή της δράσης του ΑΣ για το μελλοντικό καλό. Ωστόσο, αυτή η σοφά εξελιγμένη καταστολή του ΑΣ ίσως στο παρελθόν ‒πριν από την εμφάνιση του ανθρώπου‒ οδηγούσε στον Καιάδα της Εξέλιξης τα γονιδιακώς αδύναμα άτομα, τα οποία δεν έπρεπε να διαιωνίσουν με τους απογόνους τους «αδύναμα» γονίδια. Στη σύγχρονη εποχή της αφθονίας των αγαθών, όπως η τροφή και τα φάρμακα, ο στόχος της Επιστήμης είναι το αγαθό της Υγείας να το μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως των γενετικών τους καταβολών.

     Από τη στιγμή που υπάρχουν περιπτώσεις αποτελεσματικής ανοσολογικής απόκρισης και εξάλειψης του καρκίνου ακόμη και σε μεταστατικά στάδια, γιατί ο οργανισμός γενικά των καρκινοπαθών φαίνεται να οδηγείται σε ανοσολογική ανικανότητα; Το θέμα είναι πολυδιάστατο και αρκετά ιδιαίτερο, διότι ίσως να είναι η πρώτη φορά που το ΑΣ ενός θηλαστικού στο κλαδί της εξέλιξης του ανθρώπου να ήρθε αντιμέτωπο με μαζικές νεοπλασίες και μεταστατικές καρκινογενέσεις! Η περιβαλλοντική μόλυνση ‒σε περιοχές με έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα‒ και η ενασχόληση με τη μεταλλουργία, ίσως, αποτελούσαν στα πανάρχαια χρόνια βασικούς παράγοντες καρκινογένεσης, που ωστόσο έπλητταν περιορισμένο αριθμό ανθρώπων. Ίσως, γι’ αυτό το ανθρώπινο είδος δεν πιέστηκε να εξελίξει κατάλληλο αμυντικό μηχανισμό.

     Είναι μόνον η εξελικτική «απειρία» των ενδογενών μηχανισμών ίασής μας ή τα πράγματα είναι κάπως πιο σύνθετα; Είναι γνωστό ότι οι καρκινικοί όγκοι καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας και θρεπτικών προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ενεργειακές τους απαιτήσεις, μειώνοντας έτσι τους πόρους που ίσως να χρειαζόνταν ένα ετοιμοπόλεμο ΑΣ.  Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα ΚΚ, λόγω κοινού γενετικού υπόβαθρου, αποτελούν «καλά πληροφορημένους» εχθρούς και επιπλέον μπορούν να τροποποιούν τη φυσιολογία και τη βιοχημεία τους, ώστε να εκμεταλλεύονται κάθε όπλο που τους προσφέρεται για να επιβιώσουν. Αποτελούν, λοιπόν, ένα κυτταρικό μοντέλο που εξελίσσεται από το ίδιο μας το ΑΣ. Ωστόσο, την τελευταία 10ετια γίνεται μεγάλη συζήτηση, αναφορικά με το πώς τα πολύ χαμηλής επιθετικότητας μεταλλαγμένα κύτταρα, ξεφεύγουν από τον έλεγχο του ΑΣ και εξελίσσουν όλες εκείνες τις ιδιότητες που θα τα κάνουν «σχεδόν» άτρωτα. Σε αυτή την επιστημονική αναζήτηση βασική ιδέα αποτελεί η ίδια η ρύθμιση του ΑΣ, με ισχυρότερη απόδειξη το γεγονός ότι σε άτομα με ανοσοκαταστολή αργά ή γρήγορα εμφανίζεται καρκίνος του δέρματος. Όταν το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (ΑΝΣ) απορρυθμίζεται από στρες, κατάθλιψη και ψυχικές ασθένειες, εκκρίνονται νευρικά σήματα (νευροδιαβιβαστές) που μειώνουν ή αναστέλλουν τη δράση των αμυντικών ανοσολογικών μηχανισμών. Αποτέλεσμα αυτής κατάστασης είναι μεταλλαγμένα κύτταρα, τα οποία έχουν ξεφύγει από τη διαδικασία της απόπτωσης (χαμηλής επιθετικότητας), να συνεχίζουν «ανενόχλητα» να μεταλλάσσονται, ώστε να μετατραπούν σε εξαιρετικά επιθετικά ΚΚ. Φαίνεται έτσι ότι ορθά  χρησιμοποιείται την έκφραση “μου έβγαλες τον καρκίνο!” όταν η παρατεταμένη ψυχική καταπόνηση ενός ατόμου, το εξουθενώνει τελικά το ίδιο το σώμα.

     Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι η ανισορροπία μεταξύ διέγερσης και αναστολής του ΑΝΣ οδηγεί σε ανάπτυξη και προώθηση σχεδόν όλων των τύπων καρκίνου, οδηγώντας τελικά στο θάνατο. Νευροδιαβιαστές του ΑΝΣ, όπως αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη (δράση στο Συμπαθητικό κλάδο του ΑΝΣ) και ακετυλοχολίνη (δράση στο Παρασυμπαθητικό κλάδο του ΑΝΣ) ρυθμίζουν και την έκκριση παραγόντων, όπως το αραχιδονικό οξύ και οι προφλεγμωνώδεις κυτοκίνες και επιδρούν με σημαντικές επιπτώσεις σε κυτταρικές και ιστικές λειτουργίες, μέσω της ρύθμισης παραγόντων αύξησης, αγγειογένεσης και κινητικότητας (ικανότητας προς ανάπτυξη μεταστάσεων). Τέλος, έχει καταδειχθεί πως ουσίες που είναι συνυφασμένες με το σύγχρονο τρόπο ζωής και την ατμοσφαιρική ρύπανση, όπως η νικοτίνη, οι νιτροζαμίνες και οι πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες, μιμούνται σε μοριακό επίπεδο τους προαναφερθέντες νευροδιαβιβαστές και έτσι παρεμβαίνουν στην διέγερση και των δύο κλάδων του ΑΝΣ, οδηγώντάς το σε γενική απορρύθμιση.

     Υπό αυτές τις συνθήκες η καλοήθεια έχει όλες τις δυνατότητες να μετατραπεί σε κακοήθεια. Μόλις τα τελευταία χρόνια, παρατηρήθηκε ότι αυτή η κακοήθης μάζα ΚΚ, πέραν των δικών της αγγείων παράγει και δικά της νεύρα! Τα ΚΚ μπορούν πλέον να δέχονται άμεσα τα σήματα προώθησης της αύξησης, υποκλέπτοντας τα διεγερτικά σήματα που στέλνει στους ιστούς το ΑΝΣ. Σε πλήρη αντιστοιχία με τα παραπάνω δεδομένα είναι τα προ δεκαετίας πειράματα σε ζώα, όπου καταδείχθηκε ότι η απονεύρωση του οργάνου που είχε αναπτύξει καρκίνο, οδήγησε σε αναστροφή της διαδικασίας της καρκινογένεσης (ακύρωση της αύξησης, αλλαγές στη μορφολογία των ΚΚ και στη λειτουργία τους). Πειράματα σαν αυτά συμφωνούν με την αντίληψη ότι ο καρκίνος, ενώ περιορίζεται και εξοντώνεται από το ΑΣ κάθε φορά που θα έρθει στο προσκήνιο κάποιο εξαλλαγμένο κύτταρο, είναι η απορρύθμιση του νευρικού συστήματος που επιτρέπει την «ολέθρια» εξέλιξή του. Δεν είναι λίγοι αυτοί που προτείνουν προγνωστικές εξετάσεις της «λειτουργικής ισορροπίας» του ΑΝΣ, καθώς και την προληπτική επαναφορά των επιπέδων των νευροδιαβιβαστών, όταν αυτοί βρίσκονται «εκτός φυσιολογικών ορίων».      

     Σε ένα απορρυθμισμένο πλέον οργανισμό, τα ΚΚ «παίζουν» χωρίς κανόνες ένα παιχνίδι που απογυμνώνει τις άμυνες του ενδογενούς μηχανισμού ανοσίας μας. Έτσι το ΑΣ δεν θεωρεί εξ αρχής απειλή την καλοήθεια, μέχρι του σημείου που εκείνη να μετατραπεί σε κακοήθεια. Τα δεδομένα δείχνουν ότι η πιο επιθετική και μη θεραπεύσιμη μορφή πολλών κατηγοριών καρκίνου είναι η νευρο-ενδοκρινική (ΝΕ) του φάση. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι υπάρχει συγκεκριμένο πλεονέκτημα τα ΚΚ να εκκρίνουν (τοπικά) και να διεγείρονται τους νευροδιαβιβαστές, καθιστώντας τα εν μέρει αυτοδιεγειρούμενα. Παράλληλα, στη μάχη με τον καρκίνο το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ), δίνει εντολές για πολλαπλασιασμό, άρση της απόπτωσης και μέγιστη κινητικότητα στα κύτταρα του ανοσοποιητικού ώστε αυτά να καταπολεμήσουν την ασθένεια. Οι εντολές αυτές ενδεχομένως να αξιοποιούνται και από ΝΕ ΚΚ που είναι ικανά να αντιληφθούν αυτά τα νευρικά σήματα. Το αποτέλεσμα είναι οι εκτεταμένες μεταστάσεις τις οποίες ο οργανισμός δεν μπορεί πλέον να ακολουθήσει και να ανατρέψει. Μήπως πάλι τα ΝΕ ΚΚ εξελίσσονται με τρόπο που να καθίστανται εκείνα οι σηματοδότες του ΠΝΣ; Με αυτό τον τρόπο ίσως επιτυγχάνουν να το απόσυντονίσουν, ώστε να μη γίνεται πλέον αντιληπτό αν η νοσηρότητα έχει εξαλειφθεί. Δεδομένα δείχνουν ότι, ενώ τα κύτταρα του ανοσοποιητικού εντοπίζουν τα ΚΚ, σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται να «συνομιλούν» με αυτά και τελικά να μην επεμβαίνουν!

     Όσα αναλύθηκαν παραπάνω είναι τόσο εφιαλτικά, όσο και το αποτέλεσμα των πολλαπλών μεταστάσεων, που δεν είναι άλλο από την κατάληξη του ασθενούς του οποίου το ανοσοποιητικό σε κάθε του προσπάθεια ξεπερνιέται από τον καρκίνο. Ενδεχομένως, σε περιπτώσεις αυτοΐασης, το γενετικό υπόβαθρο του ασθενούς να έδωσε, τη δυνατότητα στο ανοσοποιητικό του να εξελίξει ένα μηχανισμό καταπολέμησής της νόσου. Ωστόσο η κινηματογραφική ταχύτητα με την οποία εξαλείφονται οι καρκινικές εστίες «Θαύμα», καταδεικνύει, ότι ενδεχομένως ο οργανισμός είχε έναν εξελικτικά σχεδιασμένο τρόπο πλήρους εξόντωσης των ΚΚ, ο οποίος ύστερα από συγκεκριμένα ερεθίσματα διεγέρθηκε/αποδεσμεύτηκε.

     Όποιος και αν είναι τελικά ο τρόπος για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου ‒εντοπισμένου & μεταστατικού‒ είναι γεγονός ότι έχει φτάσει η ώρα κατά την οποία ο Άνθρωπος μπορεί να αντιληφθεί ότι μέσω των εφοδίων με τα οποία είναι προικισμένος ‒το τέλεια εξελιγμένο από άποψη μηχανισμών Σώμα του και τη Λογική του‒ είναι σε θέση πλέον να ελέγξει τη Φύση του και να καθορίσει τη Μοίρα του. Η Γνώση δια μετα-ανάλυσης ότι το μυαλό επιδρά στο ανοσοποιητικό σύστημα, δίνει τη δυνατότητα στις επιστήμες της Βιοχημείας αλλά κυρίως της Φαρμακολογίας να επινοήσουν εκείνα τα παρασκευάσματα των οποίων η αποδεδειγμένη δράση δίνει την Ελπίδα, η οποία τελικά ενισχύει το ανοσοποιητικό, πολλαπλασιάζοντας έτσι τη δράση του φαρμάκου.

     Αυτήν ακριβώς την ενίσχυση του αρχικού μέσου φαίνεται να την είχε εντοπίσει η Ιατρική ήδη από τις καταβολές της, γεγονός που καταγράφεται στους Διαλόγους του Πλάτωνα:

“Kαὶ ἐγὼ εἶπον ὅτι αὐτὸ μὲν εἴη φύλλον τι, ἐπῳδὴ δέ τις ἐπὶ τῷ φαρμάκῳ εἴη, ἣν εἰ μέν τις ἐπᾴδοι ἅμα καὶ χρῷτο αὐτῷ, παντάπασιν ὑγιᾶ ποιοῖ τὸ φάρμακον: ἄνευ δὲ τῆς ἐπῳδῆς οὐδὲν ὄφελος εἴη τοῦ φύλλου.” Πλάτωνας (Διάλογοι, Χαρμίδης 155-6)

Μετάφραση:

“Και είπα, ότι η θεραπεία από μόνη της είναι αυτό το φύλλο (βότανο-φάρμακο), αλλά πάνω από το φάρμακο, υπάρχει μια γοητεία, την οποία αν κάποιος την εξυμνεί, όταν το χρησιμοποιεί, το φάρμακο αποκαθιστά πλήρως την υγεία· χωρίς όμως την γοητεία, δεν υπάρχει κανένα όφελος από το φύλλο.”